خبر مهم دیگری که در بازار سهام مخابره شد انجام دو عرضه اولیه در بورس و فرابورس بود که تاریخ هر دو آنها چهارشنبه هفته‌جاری است.
بازار سهام در معاملات روز دوشنبه یک روز تقریبا متعادل را پشت‌سر گذاشت و در حالی‌که طی این روز در میان نماد‌های معامله‌شده عرضه و تقاضا به‌شکلی متوازن جریان داشت، با این حال تعداد نماد‌های مثبت از نماد‌های منفی بیشتر بود.
در این روز شاخص بورس اگرچه نتوانست پیشروی بهتر از ۰۹/ ۰درصد را از خود به‌نمایش بگذارد، اما ورود پول حقیقی به‌سمت نماد‌های کوچک در کنار رشد ۵۵/ ۰درصدی شاخص هموزن حکایت از آن داشت که جریان تقاضا همچون روز یکشنبه در میان نماد‌های کوچک بیشتر است.
دوشنبه آرام بازار
شاخص کل بورس در روز معاملاتی دوشنبه رفت و برگشتی تقریبا سینوسی را از خود به‌نمایش گذاشت و در حالی‌که در ابتدای معاملات مسیر افزایشی را می‌پیمود در دو ساعت پایانی رو به‌کاهش گذاشت. با این حال کاهش یاد شده به‌شکلی نبود که بتواند شاخص‌بورس را در پایان معاملات روز دوشنبه نسبت به‌روز قبل کاهش دهد و عملکردی منفی را برای این نماگر مهم بورسی به‌ثبت برساند.
بر این اساس دادوستد‌های روز گذشته در حالی به‌پایان رسید که شاخص‌بورس رشد ۰۹/ ۰درصدی که ناشی از پیشروی محدود ۱۳۱۲ واحدی این نماگر بود را ثبت کرد و به‌محدوده یک‌میلیون و ۵۳۸ هزار واحد رسید.
رشد شاخص اصلی بورس در روز یاد شده در شرایطی ثبت شد که شاخص هموزن در طول معاملات این روز عملکرد بهتری داشت و توانست در پایان ساعت معاملات رشد ۵۶/ ۰درصدی را به‌ثبت برساند.
بررسی وضعیت معاملات در روزهای گذشته نشان می‌دهد که پس از افت تقریبا دسته‌جمعی قیمت سهام در روزهای میانی هفته گذشته با بازگشت شاخص بورس به‌سطوح بالاتر از یک‌میلیون و پانصد و سی‌هزار واحد، تقاضا برای نماد‌های سنگین‌وزن و اثرگذار بر شاخص‌بورس بار دیگر نسبت به‌نماد‌های کوچک‌تر بازار کاهش داشته است و هم‌اکنون این نماد‌های کوچک هستند که توانسته‌اند در جذب تقاضای موجود در بازار موفق باشند. البته این مساله به‌آن معنا نیست که تمامی نماد‌های شاخص‌ساز در روز گذشته در مورد استقبال خریداران نبوده‌اند.
بررسی حجم و ارزش معاملات در کنار بررسی ورود و خروج پول حقیقی حکایت از آن دارد که در خلال معاملات روز گذشته نماد‌های موجود در گروه فرآورده‌های نفتی از تقاضای خوبی برخوردار بوده‌اند و پالایشی‌ها توانسته‌اند در این روز مورد توجه خریداران بازار سرمایه واقع شوند.
بر این اساس بررسی ورود و خروج پول حقیقی حکایت از آن دارد که نماد‌های پالایشی توانسته‌اند در جریان معاملات روز دوشنبه رقمی در حدود ۶۵۰میلیارد تومان سرمایه سرمایه‌گذاران حقیقی را به‌طور خالص وارد نماد‌های خود کنند. سایر گروه‌ها نظیر کانه‌های فلزی، رایانه، خرده‌فروشی و وسایل ارتباطی پس از این گروه بیشترین جذب سرمایه حقیقی را در بورس تهران داشتند.
همین امر به‌خوبی روشن می‌کند که در طول معاملات روز گذشته همان‌طور که پیش‌تر نیز به‌آن اشاره شد به‌جز گروه فرآورده‌های نفتی که در بازار روز دوشنبه استثنا بودند، سایر نماد‌های مورد توجه بازار در گروه‌هایی قرار داشته‌اند که عموما وزن کمی پیشروی شاخص بورس دارند.
دقیقا به‌همین دلیل بوده که در روز معاملاتی قبل شاهد رشد بیشتر شاخص هموزن نسبت به‌شاخص‌کل بوده‌ایم، چون این امر موجب شده تا خالص تغییر مالکیت حقوقی در روز گذشته به‌رقم ۵۸ میلیارد تومان برسد که حکایت از خروج همین مقدار پول از معاملات بورس تهران طی روز یاد شده دارد.
البته باید به‌خاطر داشت که خروج این میزان از پول در مقایسه با روند کلی نسبت خالص خرید حقوقی در هفته‌های اخیر گواهی بر تضعیف موثر تقاضا در بازار سرمایه نیست، چرا‌که هم ارزش معاملات خرد در بازار سرمایه افت نداشته و هم تعداد و ارزش صف‌های فروش در بورس همچنان رقمی پایین را شامل می‌شود.
بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی خاتمه یافت که ارزش معاملات خرد به‌محدوده ۷۴۴۹ میلیارد تومان رسید. این درحالی است که ارزش معاملات خرد نسبت به‌روز‌های گذشته نسبتا افزایش داشته این متغیر در فرا بورس نیز در محدوده ۳۷۶۶ میلیارد تومان قرار گرفت.
در پایان معاملات روز پانزدهم شهریور‌ماه از مجموع ۳۳۷ نماد معامله شده ۹ درصد از نماد‌ها صف خرید ۳۲۲ میلیارد تومان داشتند و در مقابل ۱۰درصد نماد‌ها تنها توانستند صف‌فروشی به ارزش ۵۵ میلیارد تومان تشکیل دهند؛ این امر حکایت از آن دارد که با توجه به‌مثبت بودن قیمت پایانی ۵۳ درصد از نماد‌های معامله‌شده در این روز وضعیت معاملات در بازار سرمایه همچنان در وضعیت متعادل و مطلوبی به‌سر می‌برد.
کار درست سازمان
آیا بازار سهام می‌تواند همین تعادل را در روزهای آتی نیز تداوم ببخشد؟ جواب این سوال را با صراحت نمی‌توان داد، با این حال میتوان همان‌طور که در گزارش‌های پیش نیز به‌آن اشاره شد، بر این امر تاکید کرد که در صورت انجام اقدامات درست و دوری از اظهارنظر‌های پُرشتاب و یا تصمیمات مشابه میتوان شاهد روندی معقول در بازار سهام بود.
بر این مبنا به‌نظر می‌آید در روزهای گذشته اقدامات معقولی در جهت بهبود عملکرد بازار سرمایه در دست اجرا قرار گرفته و آن‌طور که در اخبار قید شده است، اقدامات تسهیلی برای بهبود سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و ورود شرکت‌های بیشتر به‌بورس در حال انجام است.
این در حالی است که روز گذشته سازمان بورس نیز از تمامی ناشران خواسته تحت‌عنوان اطلاعیه افشای اطلاعات زمین و ساختمان تا تاریخ ۱۵ مهرماه سال‌جاری به‌شفاف‌سازی درباره دارایی‌هایی با ماهیت مذکور بپردازند.
اگرچه این مساله ممکن است در نگاه اول چندان حائز‌اهمیت به‌نظر نرسد، اما باید به‌این نکته توجه داشت که شفاف‌سازی درباره دارایی‌های ثابت به‌ویژه زمین و ساختمان از آن جهت که اثر روانی قابل‌توجهی در میان سرمایه‌گذاران خرد بازار سهام دارد، می‌تواند به‌رونق معاملات منجر شود و تقاضا را در دارایی‌های مربوطه افزایش دهد. دلیل این امر در ماهیت تورمی اقتصاد ایران نهفته است که سبب می‌شود تا در آن تمامی اخبار مربوط به‌زمین و تجدید‌ارزیابی دارایی‌ها حائز‌اهمیت باشند.
همین حالا هم بسیاری از نماد‌ها بر اساس آنچه که دارند و نه بر اساس سودی که می‌سازند در بازار خرید و فروش می‌شوند.
با توجه به‌اینکه برخی از نماد‌ها به‌خصوص نماد‌های بانکی یا تولید‌کنندگانی که نیاز به داشتن ملک و مستغلات زیاد دارند لزوما بر اساس سودآوری و کیفیت عملکرد مالی و صرفا به‌دلیل حجم بالای دارایی‌های آنها در ترازنامه مورد استقبال بازار سهام قرار می‌گیرند، باید توجه داشت که در حال‌حاضر بسیاری از نماد‌های سودده بازار هستند که برخلاف خودرو‌ها و بانکی‌ها و یا سایر نماد‌های کم‌درآمدی که در طول سال‌های اخیر ناگزیر به تجدید‌ارزیابی دارایی‌ها برای خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت شده‌اند، مدت‌ها است که دارایی‌های خود را تجدید‌ارزیابی نکرده‌اند و قیمت بسیاری از دارایی‌های آنها در ترازنامه به‌قیمت خرید آن دارایی‌ها در چندسال یا چند دهه قبل منظور شده است، از این‌رو نمی‌توان توقع داشت که این نوع افشای اطلاعات اثر روانی مثبتی بر بازار سرمایه بگذارد.
از سوی دیگر این نکته را نیز باید مد‌نظر قرار داد که در طول همین مدت بنا بر تصمیمات مسوولان سازمان بورس مقرر شده تا به‌منظور تقویت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بانک‌ها بتوانند ابطال و صدور واحد‌های سرمایه‌گذاری را از طریق بانک‌ها پیگیری کنند.
این مساله در کنار رشد مجوزدهی به سبدگردانی‌ها و تسهیل و اطلاع‌رسانی بیشتر درباره مزایا و روش‌های استفاده از سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌تواند نقش عمده‌ای در بازگشت اقشار عادی و کمتر با‌تجربه به‌سمت بازار سرمایه داشته باشد و در صورتی‌که این امر محقق شود میتوان انتظار داشت که ورود مردم به‌بازار این‌بار با کنترل ریسک بیشتر و حفظ جانب احتیاط از سوی متخصصان فعال در صندوق‌های سبدگردان انجام شود.
دو عرضه اولیه
خبر مهم دیگری که در بازار سهام مخابره شد انجام دو عرضه اولیه در بورس و فرابورس بود که تاریخ هر دو آنها چهارشنبه هفته‌جاری است.
بر این اساس مقرر شد تا عرضه اولیه سهام شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان به‌اندازه ۱۰ درصد از کل سهام شرکت معادل ۴ میلیارد سهم به‌قیمت حداکثر هر سهم ۵۵۰ تومان تومان برای فروش گذاشته شود.
نماد معاملاتی شرکت یاد‌شده در فرابورس ایران «فجهان» خواهد بود و اینطور که گفته می‌شود «فملی» به‌عنوان سهامدار عمده این نماد در اولین روز عرضه آن سودی در حدود ۷۷۳ میلیارد تومان به‌دست خواهد آورد که این مبلغ می‌تواند برای سال مالی بعد سود شرکت را به‌میزان ۳ درصد افزایش دهد.
اما دیگر شرکت عرضه‌شده در روز چهارشنبه پیش‌رو که نماد معاملاتی آن در بورس تهران درج شده است، «کیمیاتک» نام دارد که متعلق به‌شرکتی با عنوان دارویی، آرایشی و بهداشتی آریان‌کیمیاتک است. این عرضه در مقایسه با عرضه سهام «فجهان» چندان بزرگ نخواهد بود و انتظار می‌رود تنها به‌جذب رقمی اندک از بازار سهام منجر شود.
با توجه به‌اینکه عرضه‌های اولیه به‌طور سنتی برای فعالان خرد بازار سرمایه جذاب هستند، باید دید که اعتماد در طول سال۹۹ و در ادامه عرضه‌های اولیه در سال‌جاری چگونه ترمیم خواهد شد.
