دستگاههای ذی ربط بایستی درباره وضعیت واردات مقادیر قابل توجه واردات و ترخیص قطعات لوازم خانگی و برنامه تعمیق ساخت داخل با توجه به ارزبری این اقلام اقدامات عملی انجام دهد.
به نقل از اقتصادگران ، بعد از تحولات ارزی سال 1397 هم اکنون، ورود و ترخیص لوازم خانگی به صورت کامل از جمله لوازم خانگی کره‌ای به کشورمان ممنوع است اما برخی نمایندگان شناخته شده مجلس از جمله طغیانی سخنگوی پیشین کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است، باید بازه زمان این محدودیت و ممنوعیت هم مشخص باشد تا برخی تولیدکنندگان داخلی با عمق ساخت داخل محدود بدانند که برای مثال این محدودیت تا دو سال آینده است و تا ابد نیست. تولیدکننده داخلی نباید تصور کند که تا ابد انحصار تولید لوازم خانگی را در دست دارد و اگر هر کالای بی‌کیفیتی هم وارد بازار کند، اتفاق خاصی برایش نمی‌افتد.
نکته ای که مورد تاکید بسیاری از کارشناسان قرار دارد این است که هماهنگی برای ارتقا میزان ساخت داخل در حوزه ای مثل لوزام خانگی در برخی واحدهای تولیدی باید افزایش یابد. از طرف دیگر نگاهی به آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد هم اکنون تنها واردات لوازم خانگی به عنوان کالای کامل تنها از طریق رویه ملوانی یا مرز نشینی انجام می‌شود و حتی اسناد منتشر شده حاکی از آن است که ثبت آماری وزارت صمت نیز برای این محموله ها صادر شده است. در واقع هیچ ثبت سفارش رسمی برای رویه واردات لوزام خانگی از 3 سال قبل انجام نشده اما واردات با رویه ملوانی آن هم با حقوق ورودی بسیار ناچیز در حال انجام است. البته باید به این امر میزان قابل توجه قاچاق و واردات غیر رسمی میلیارد دلاری لوازم خانگی را هم اضافه کرد. متاسفانه متولیان امر نتوانسته اند راهکار مشخصی برای این موضوع ارائه کنند و عمدتا اقدامات در حد تداوم ممنوعیت ثبت سفارش رویه واردات رسمی محدود مانده است.
اما بررسی آمارهای گمرک ایران نشان دهنده یک نکته مغفول دیگر نیز می‌باشد. بر این اساس سالیانه ارقام قابل توجهی ارز صرف واردات اجزا و قطعات لوازم خانگی (از جمله درب و بدنه و…) می‌شود.
به عنوان یک مثال در 5 ماهه ابتدای سال مقادیر قابل توجهی موتور کمپرسور و همچنین درب و بدنه یخچال فریزر از گمرک فرودگاه پیام ترخیص شده است. قسمت مهمی از اقلام از کشور امارات وارد شده اند که امارات کشور ثانویه صادر کننده بوده و از بنادر این کشور برای صادرات مجدد کالاهای عمدتا چینی استفاده می‌شود.
همچنین در ادامه میزان ترخیص درب و بدنه یخچال قابل رویت است. بر این اساس تنها در طی سه ماه ( خرداد، تیر و مرداد) در سال 1400 حدود یک میلیون دلار درب یخچال (با وزن بیش از 300 هزار کیلو) با مبدا کشور چین از گمرک منطقه ویژه اقتصادی پیام ترخیص شده است.
گفتنی است، بررسی ها نشان می‌دهد در این منطقه ویژه اقتصادی در اطراف تهران، مجموعه‌های شناخته شده فعالیت دارند که بهتر است در راستای شفافیت در گام اول وزارت صمت اطلاعاتی در خصوص درصد و میزان ساخت داخل خطوط ckd و skd ارائه کند.
در گام بعدی نیز گمرک ایران درباره بحث حقوق ورودی و بحث قواعد گمرکی از جمله قاعده دو الف شفاف سازی کند. وزارت صمت به صورت شفاف اعلام کند در چند سال گذشته چه میزان کالا به صورت skd ترخیص شده است، آیا برای تعمیق ساخت داخل، خطوط ckd به طور کامل و 100 درصدی راه اندازی و بهره برداری شده و صورتهای مالی بورسی این موضوع را تایید میکند؟ آیا در شرایط فعلی نیاز به واردات (skd) این حجم کالا بوده است یا خیر.
در پایان باید به این نکته تاکید شود که مجموعه هایی باید در خصوص مخالفت با واردات اقدام کنند که خود عمق تولید بالایی داشته باشند و وابستگی آنها به واردات قطعات به شکل skd محدود نباشد.
هر چند در روزهای آینده اطلاعات و بیشتری از ابهامات حجم واردات قطعات و بررسی ساخت داخل ارائه خواهد شد اما ضروری است نهادهای متولی و ناظر در این حوزه نیز دقت نظر بیشتر و ورود دقیق تری داشته باشند تا عمق ساخت داخل در این حوزه افزایش یابد و رقابت شفاف تری بین واحدهای تولیدی صورت گیرد.
